Cebula
Odmiany średniowczesne
Żytawska — cebule nieco spłaszczone, o ostrym smaku. Daco — cebule duże, kuliste, o smaku łagodnym. Rawska — cebule kuliste, koloru brązowożółtego.
Odmiany średni opóźne
Czerniakowska — cebule kuliste koloru złotożółtego. Odmiany późne
Warszawska — cebule kuliste koloru złotożółtego z odcieniem brązowym.
Sochaczewska — podobna do Czerniakowskiej. Kutnowska — cebule kuliste, koloru złotożółtego, łuski dobrze przylegające.
Wolska — cebule kuliste o mocno przylegającej złotożółtej łusce. Bardzo dobra do przechowywania. Smak łagodny.
Są również nowe polskie odmiany heterozyjne, które charakteryzują się dużym wyrównanym plonem. Mają bardzo mocno przylegającą łuskę. Są to:
Bona Fi — odmiana średniowczesna. Warsa Fi — odmiana średniopóźna.
Diana F| — odmiana późna, bardzo dobra do przechowywania. Odmiany heterozyjne powinniśmy uprawiać przy bardzo dobrych warunkach glebowych.
Wymagania klimatyczne i glebowe
Cebula wiosną i wczesnym latem wytwarza liście. Wtedy do wzrostu potrzebuje wilgotnej i chłodnej pogody, natomiast druga połowa lata powinna być ciepła i sucha. Ma płytki, słabo rozwinięty system korzeniowy i dlatego bardzo duże wymagania glebowe. Ziemia pod jej uprawę powinna być próchniczna, zasobna w składniki pokarmowe, ciepła i w miarę wilgotna w wierzchniej warstwie. Warzywo to nie znosi gleb zakwaszonych.
Uprawa i nawożenie
Cebulę możemy na tym samym miejscu uprawiać co 4 lata. Sadzimy ją w drugim roku po oborniku, a tylko na glebach słabych w pierwszym roku po nawozach organicznych. Obornik przykopujemy jesienią, a kompost dajemy ha wiosnę. Na wiosnę dajemy również nawozy mineralne, które dokładnie mieszamy z glebą. Cebulę dwukrotnie zasilamy saletrą amonową: pierwszy raz — po przerywce (koniec kwietnia lub początek maja), drugi raz — w połowie czerwca. Dajemy wówczas 1 dag/ 1 m2 tego nawozu.
Siew, sadzenie, pielęgnacja, zbiór
Cebulę możemy uprawiać z siewu wprost do gruntu, z rozsady oraz z dymki.
Uprawa z siewu. Nasiona zaprawione przeciw śmietce Primi-cidem wysiewamy w rzędy co 30 cm w końcu marca do połowy kwietnia. Dobrze jest domieszać trochę nasion szybko kiełkujących. Wysiewamy ok. 8 g/10 m2, przykrywając ziemią na głębokość 1—1,5 cm. Nie dopuszczamy do zaskorupienia się, dokładnie odchwaszczamy glebę i dbamy o dostateczną jej wilgotność. W końcu maja rośliny przerywamy, zostawiając między roślinami odległość 3 cm. Cebula kończy wegetację na początku września co poznajemy po załamaniu szczypioru. Wyrywamy ją i zostawiamy na zagonie, żeby przeschła. Nakrywamy przy tym cebule szczypiorem sąsiedniej rośliny tak, aby nie były narażone na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, bo wtedy łatwo pęka łuska okrywowa. Po kilku dniach przenosimy ją do pomieszczenia i dosuszamy. Można szczypioru nie obcinać, tylko upleść warkocz i powieszony przechowywać w suchym pomieszczeniu.
Uprawa z rozsady. Rozsadę cebuli kupujemy lub sami produkujemy w inspekcie, wysiewając nasiona na początku marca w rzędy co 5 cm na głębokość 1 cm. Można ją również przygotować w domu, pamiętając, że temperatura nie powinna być zbyt wysoka (12—14°C). Rozsady nie pikujemy. Przed sadzeniem korzenie należy zaprawić przeciwko śmietce papką z gliny, do której dodaje się Primicid.
Rozsadę cebuli wysadzamy do gruntu w końcu kwietnia, bardzo płytko, trochę tylko głębiej niż rosła w skrzyneczce, w rzędy co 15 cm; odległość roślin w rzędzie 8 cm. Cebula uprawiana z rozsady jest duża, wyrównana, wcześniej dojrzewa i dobrze zasycha. Nadaje się na spożycie letnie i jesienne, ewentualnie można ją przechować do grudnia.
Uprawa cebuli z dymki. Polega ona na posadzeniu jesienią lub wczesną wiosną małych cebulek — dymki. Już w czerwcu możemy wówczas zbierać cebulę ze szczypiorem, a dużą, zaschniętą — w lipcu. Jest to najpopularniejszy i najlepszy sposób uprawiania tego warzywa na działce. Dymka bowiem ma mniejsze wymagania glebowe, a plon daje dużo wcześniej.
Dymkę można kupić, ale również wyprodukować ją samodzielnie. Zaprawione nasiona siejemy wówczas bardzo gęsto na miejscu nienawiezionym. Zagęszczone rośliny wykształcają małe cebulki i szybko zasychają. Dymkę zbieramy w lipcu, gdy szczy-pior zaczyna żółknąć, dosuszamy i obcinamy szczypior.
Siejemy w końcu kwietnia lub na początku maja w rzędy co 10—15 cm (25—30 g/l m2) i dokładnie odchwaszczamy. Po zbiorze sortujemy cebulki na trzy wielkości. Cebulki o średnicy 2—2,5 cm przeznacza się do uprawy na cebulę wyrywaną wcześnie razem ze szczypiorem, ponieważ szybko wybija w pędy nasienne. Cebulki o średnicy 1,5—2 cm przeznaczamy do uprawy na duże wyrośnięte cebule, zbierane w końcu lipca (nie nadają się na przechowanie zimowe). Cebulki bardzo drobne również możemy wysadzić, ale zbiór będzie wtedy znacznie późniejszy. Cebulki powyżej 2,5 cm nie nadają się do wysadzenia, przeznaczamy je więc do konsumpcji.
Dymkę dużą i średnią trzymamy przez 2—3 miesiące w temperaturze 25—30°C, a następnie w miejscu suchym i chłodnym. Dymkę drobną przechowujemy przez cały czas w suchym i chłodnym pomieszczeniu. Dymkę sadzimy wiosną jak najwcześniej (koniec marca, początek kwietnia) w rzędy co 15 cm; odległość w rzędzie 5—8 cm. Na obsadzenie 1 m2 potrzeba ok. 10 dag
dymki. Zwracamy uwagę, aby cebulki sadzić piętką do dołu, tak głęboko, aby wierzchołki znajdowały się 0,5 cm w ziemi; dookoła dokładnie obciskamy ziemią. Cebulki źle obciśnięte mogą być wysadzone z ziemi przez korzenie. Dymkę możemy wysadzać również jesienią od połowy października do połowy listopada, wówczas przed nadejściem zimy dobrze się ukorzenia. Zbiór jest wtedy wcześniejszy.
Por
Na działkach powinniśmy uprawiać znacznie więcej porów niż dotychczas. Nadają się one świetnie na surówki i sałatki, a są dostępne prawie przez cały rok.
Odmiany
Wczesne przeznaczone na spożycie w lecie, mają delikatny smak: Colonna, Titan, Unique.
Sredniowczesne — przeznaczone na spożycie latem i jesienią:
Helvetia,
Argenta.
Późne — przeznaczone do zimowania w gruncie, spożycie zimą i wczesną wiosną: Eskimo, Winter Riesen, Karantańskie.
Wymagania klimatyczne i glebowe
Pory nie mają dużych wymagań cieplnych, lubią lata chłodne i mokre. Wymagania glebowe mają podobne, jak cebula. Lubią ziemię żyzną, mocną i próchniczną.
Nawożenie i uprawa
Na glebach słabszych pory' sadzimy w pierwszym roku po nawozach organicznych, na glebach lepszych — w drugim roku. Nawożenie mineralne, jak u cebuli. Pory odmian wczesnych i średniowczesnyćh zasilamy w okresie wegetacji dwukrotnie saletrą amonową lub krowiakiem, a odmiany późne możemy zasilać trzykrotnie (ostatni raz w sierpniu). Gleba musi być głęboko przekopana i nie zakwaszona.
5 — Warzywa..
Siew, sadzenie, pielęgnacja, zbiór
Pory można uprawiać z rozsady i z siewu. Aby uzyskać rozsadę, wysiewamy nasiona w połowie marca do inspektu lub w domu do skrzyneczek. Temperatura do wzejścia powinna wynosić ok. 20°C. Po wyprostowaniu liścieni trzeba ją obniżyć do ok. 15°C. Porów nie pikujemy i rozsadę wysadzamy na miejsce stałe od kwietnia (odmiany wczesne) do końca maja (odmiany średnio wczesne i późne) w rozstawie 25x8—10 cm na głębokość 6—8 cm.
Pory można również uprawiać z siewu wprost do gruntu, ale mamy wtedy' cieńsze i krótsze rośliny. Siejemy je od końca marca do końca kwietnia w rzędy co 25 cm (3 g/10 m2). Po wschodach roślinki należy przerwać, zostawiając je co 10 cm.
Pory odmian późnych możemy zostawić w gruncie aż do wiosny lub przed nadejściem mrozów wykopać, zadołować i okryć liśćmi. Będą wtedy w każdej chwili dostępne.
29.12.2010. 14:49